मुस्ताङी स्याउको स्वाद धेरैको जिब्रोमा झुन्डिएको छ। हिमालपारिको जिल्ला मुस्ताङमा व्यावसायिक रूपमा स्याउ खेती गरेर स्वादिलोस्याउ घरघरमा पु–याउने थोरै किसानमध्ये घरपझोङ गाउँपालिका–५, ढुम्बाका कर्म गुरुङ अग्रस्थानमा छन ।
उनि मुस्ताङमा व्यावसायिकरूपमा स्याउखेती गर्ने पहिलो व्यक्ति मानिन्छन । मुस्ताङको सदरमुकाम जोमसोम पारिपट्टि रहेको क्षेत्रमा उनको मुख्य रूपमा स्याउखेतीरहेको भए पनि अन्यत्र सात स्थानमा बगान छ ।
गत वर्ष उत्पादन राम्रो नभएको अवस्थामा झन्डै दुई करोड रुपियाँको स्याउ बेचेको दाबी गर्ने गुरुङ यस वर्ष तीन करोड रुपियाँको बिक्रीहुने अनुमान छ । उनले भने “यस वर्ष स्याउको बोटमा लागेको फल र बजार मूल्यका आधारमा तीन करोड रुपियाँ आउने अपेक्षा गरेको छु।”
चार सय रोपनी क्षेत्रफलमा दुई हजार सात सय स्थानीय जात र २० हजार बोट इटालियन हाइडेन्सिटी जातको स्याउ लगाउनुभएकागुरुङले यस वर्ष गत वर्षको तुलनामा ३० प्रतिशतभन्दा बढी उत्पादन देखिएको बताउनुभयो ।
स्याउका लागि उपयुक्त हावापानी भएको मुस्ताङमा उत्पादन हुने स्याउ निकै गुणस्तरीय भए पनि यसको उचित प्रचार हुन नसक्दाबजारीकरणमा समस्या हुने गरेको छ । उचित प्रचारप्रसार र यातायातको साधन तथा सडक सञ्जालमा हुने नियमित अवरोधले स्याउबजार पु–याउने बेलामा ढुवानीको समस्या हुने गरेको उहाँको गुनासो छ ।
“हामी विषादीरहित स्याउ उत्पादन गर्छौं, विषादीरहित स्याउमा केही दाग लागेको हुन सक्छ र सामान्य कीराको आक्रमण पनि हुन सक्छभन्ने हेक्का उपभोक्तामा भएको खण्डमा मुस्ताङमा उत्पादित गुणस्तरीय स्याउ नै खानुहुन्छ,” उनले भने।
आधुनिक प्रविधिको प्रयोग गरेर स्याउ खेती गर्ने मुस्ताङका पहिलो व्यक्ति गुरुङले विकसित मुलुकमा प्रयोग भएको प्रविधि इन्टरनेटमाहेरेर आफ्नो बगानमा प्रयोग गरेको बताए । तालिममा सिकेका कुरा आफ्नो बगानमा प्रयोग गरेकाले स्याउको उत्पादन बढ्दै गएको उनलेबताए ।
गुरुङले नेदरल्यान्डका स्याउविज्ञसँग मनाङमा तालिम लिएको र पछि ती विज्ञलाई मुस्ताङमै झिकाएर तालिम लिएपछि व्यावसायिकस्याउ खेतीमा हौसला मिलेको जानकारी दिए । गुरुङलाई संविधान दिवस २०७७ मा कृषि क्षेत्रमा योगदान पु–याएको भन्दै राष्ट्रपतिबाटविभूषणसमेत प्राप्त भएको थियो
।
